2014 Yılında Denetime Tabi Olmaya İlişkin Açıklama ve Örnekler
1. 2014 Yılı İçin Dikkate Alınacak Ölçütler
14 Mart 2014 tarihli ve 28941 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2014/5973 sayılı
“Bağımsız Denetime Tabi Olacak Şirketlerin Belirlenmesine Dair Kararda Değişiklik Yapılması Hakkında Karar” ile 1/1/2014 tarihinde veya özel hesap dönemi dolayısıyla daha sonraki bir tarihte başlayan hesap dönemlerinde bağımsız denetime tabi olmaya ilişkin ölçütler aşağıdaki gibi belirlenmiştir.
- Aktif toplamı 75 milyon ve üstü Türk Lirası.
- Yıllık net satış hasılatı 150 milyon ve üstü Türk Lirası.
- Çalışan sayısı 250 ve üstü.
Bu ölçütlerin sağlanıp sağlanmadığı 12 Mart 2013 tarihli 28585 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Bağımsız Denetime Tabi Olacak Şirketlerin Belirlenmesine Dair Bakanlar Kurulu Kararına İlişkin Usul ve Esaslar” çerçevesinde değerlendirilecektir.
2. Ölçütlerin Değerlendirilmesine İlişkin Örnek
Söz konusu Usul ve Esasların 5 inci maddesinde yer alan örnekteki bir şirket için hesap dönemleri itibarıyla ölçütlerin sağlanması ve denetime tabi olma durumu gösterilmiştir:
| Hesap dönemleri | Bilanço aktif toplamı
75 milyon TL veya üzeri midir? |
Yıllık net satış hasılatı
150 milyon TL veya üzeri midir? |
Çalışan sayısı 250
veya üzeri midir? |
Kriterlerden en az ikisini sağlıyor mu? | Denetime tabi midir? |
| 1/1-31/12 2012 | Evet | Hayır | Hayır | Sağlamıyor | Referans yıl |
| 1/1-31/12 2013 | Evet | Evet | Hayır | Sağlıyor | Referans yıl |
| 1/1-31/12 2014 | Evet | Hayır | Evet | Sağlıyor | Tabi değildir |
| 1/1-31/12 2015* | Hayır | Hayır | Evet | Sağlamıyor | Tabidir |
| 1/1-31/12 2016 | Hayır | Hayır | Evet | Sağlamıyor | Tabidir |
| 1/1-31/12 2017 | Evet | Hayır | Evet | Sağlıyor | Tabi değildir |
* 31/12/2015 tarihinde sona eren hesap döneminde ölçütlerden en az ikisinin sınırlarının yüzde yirmi veya
daha fazla altında kalınmadığı varsayılmıştır.
3. Çalışan Sayısının Hesaplanmasına İlişkin Örnek
Söz konusu Usul ve Esasların 8 inci maddesinde yer alan örneğe ilişkin 2014 yılı uygulaması aşağıdaki gibidir.
B Şirketi A Şirketinin bağlı ortaklığı olup A Şirketinin C Şirketinde %20 oranında iştiraki vardır. Söz konusu şirketlerin aylık çalışan sayılarına ilişkin bilgiler aşağıdaki tabloda yer almaktadır:
| Aylar | A Şirketi | B Şirketi | C Şirketi |
| Ocak | 150 | 85 | 90 |
| Şubat | 155 | 90 | 85 |
| Mart | 155 | 90 | 70 |
| Nisan | 150 | 95 | 75 |
| Mayıs | 150 | 90 | 75 |
| Haziran | 145 | 90 | 80 |
| Temmuz | 145 | 85 | 80 |
| Ağustos | 140 | 75 | 80 |
| Eylül | 145 | 70 | 85 |
| Ekim | 155 | 80 | 90 |
| Kasım | 155 | 85 | 90 |
| Aralık | 155 | 85 | 70 |
| Toplam | 1.800 | 1.020 | 970 |
| Yıllık ortalama (Toplam/12) | 150 | 85 | 80,83 |
Yukarıdaki tabloda, şirketler itibarıyla yıllık çalışan sayısı ve ortalama çalışan sayısı hesaplanmıştır. Buna göre, A Şirketinin yıllık ortalama çalışan sayısı hesaplanırken; A ve B Şirketlerinin yıllık ortalama çalışan sayılarının tamamı ile C Şirketinin yıllık ortalama çalışan sayısının sadece %20’si toplanır. Dolayısıyla, A Şirketi için toplam yıllık ortalama çalışan sayısı (150 + 85 + (80,83 x %20) = ) 251,17’dir.
4. Denetimin kapsamından çıkmaya ilişkin örnek
Söz konusu Usul ve Esasların 10 uncu maddesinde yer alan örneğe ilişkin 2014 yılı uygulaması aşağıdaki gibidir.
Aşağıdaki tabloda örnek bir şirket için hesap dönemleri itibarıyla ölçütlerin sağlanması ve denetime tabi olma durumu gösterilmiştir:
| Hesap dönemleri | Bilanço aktif toplamı
75 milyon TL veya üzeri midir? |
Yıllık net satış hasılatı
150 milyon TL veya üzeri midir? |
Çalışan sayısı 250 veya üzeri midir? | Kriterlerden en az ikisini sağlıyor mu? | Denetime tabi midir? |
| 1/1-31/12 2012 | Evet | Hayır | Evet | Sağlıyor | Referans yıl |
| 1/1-31/12 2013 | Evet | Evet | Hayır | Sağlıyor | Referans yıl |
| 1/1-31/12 2014 | Evet | Hayır | Evet | Sağlıyor | Tabidir |
| 1/1-31/12 2015* | Hayır | Hayır | Evet | Sağlamıyor | Tabidir |
| 1/1-31/12 2016 | Hayır | Evet | Hayır | Sağlamıyor | Tabidir |
| 1/1-31/12 2017 | Evet | Hayır | Evet | Sağlıyor | Tabi değildir |
* 31/12/2015 tarihinde sona eren hesap döneminde ölçütlerden en az ikisinin sınırlarının yüzde yirmi veya
daha fazla altında kalınmadığı varsayılmıştır.
Denetime tabi şirketler, tek başına veya bağlı ortaklıkları ve iştirakleriyle birlikte, bir hesap döneminde ölçütlerden en az ikisinin sınırlarının yüzde yirmi veya daha fazla altında kalması durumunda, müteakip hesap döneminden itibaren denetim kapsamından çıkar. Örneğin, 1/1/2013-31/12/2013 hesap döneminde denetime tabi olan bir şirketin 31/12/2013 tarihinde sona eren hesap döneminde aktif toplamı 55 milyon TL, yıllık net satış hasılatı 100 milyon TL ve çalışan sayısı 275 kişidir. Şirket, söz konusu hesap döneminde, aktif toplamı ve yıllık net satış hasılatı ölçütlerine ilişkin sınırların yüzde yirmiden daha fazla altında kalmıştır.
Bu nedenle şirket, 1/1/2014-31/12/2014 hesap dönemi için denetimin kapsamından çıkar.